Ο Ελληνας που «μόλυνε» όλη την κυπριακή οικονομία

 

Διεθνείς διαστάσεις έχει λάβει η υπόθεση γύρω από τους χειρισμούς του κ. Ανδρέα Βγενόπουλου με τη MIG και τη Marfin Popular Bank, η οποία πρόσφατα μετονομάστηκε Cyprus Popular Bank, μετά τη δημοσιότητα που έλαβε από το Reuters.
Το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο αφιέρωσε πρόσφατα στον κ. Βγενόπουλο και στα έργα του ειδική έρευνα με τίτλο «Πώς μία ελληνική τράπεζα μόλυνε την Κύπρο». Οι εξελίξεις με τη Cyprus Popular Bank έχουν προκαλέσει αίσθηση στη Μεγαλόνησο, καθώς τη Δευτέρα που πέρασε, η δεύτερη μεγαλύτερη κυπριακή τράπεζα οδηγήθηκε σε κρατικοποίηση, με την Κυπριακή Δημοκρατία να υποχρεώνεται να καλύψει την αύξηση κεφαλαίου της, βάζοντας 1,8 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό και με άλλα γεγονότα (δημοσιονομικές ανάγκες, κεφαλαιακό έλλειμμα και της Τράπεζας Κύπρου) συνέβαλαν στο να βρεθεί η Κύπρος στην αγκαλιά της τρόικας.  Πριν ζητήσει η Μεγαλόνησος την οικονομική βοήθεια της Ε.Ε. και κρατικοποιηθεί η Cyprus Popular Bank, το Reuters φρόντισε να στείλει σε Αθήνα και Κύπρο τον δημοσιογράφο του Stephen Grey, για να μάθει τι συνέβη.

Ακολουθεί η έρευνα του Reuters:

«Ο αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας έχτισε μία από τις κορυφαίες επιχειρηματικές αυτοκρατορίες τις τελευταίες δύο δεκαετίες στην Ελλάδα. Μεταξύ των αποκτημάτων του και μία μεγάλη τράπεζα στο κοντινό μεσογειακό νησί της Κύπρου. Και τότε όλα άρχισαν να ξετυλίγονται. Το 2010, η Marfin Investment Group (MIG), η εταιρεία που διηύθυνε ο κ. Βγενόπουλος, και η οποία έχει συμμετοχές σε πολλές δραστηριότητες, από την ιδιωτικοποίηση του εθνικού αερομεταφορέα της Ολυμπιακής Αεροπορίας μέχρι τον γίγαντα της βιομηχανίας τροφίμων Vivartia, έχασε 1,8 δισ. ευρώ (2,2 δισ. δολάρια). Η απώλεια σε μεγάλο βαθμό οφείλεται σε υποαξίες και είναι η μεγαλύτερη που έχει συμβεί ποτέ σε ελληνική εταιρεία. Τελευταίως μάλιστα κυκλοφορεί και ένα αστείο στην Αθήνα, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι “τα αρχικά της MIG σημαίνουν Money Is Gone”.

Εν τω μεταξύ η Marfin Popular Bank αποτελούσε σημαντικό δανειστή ενός τάγματος Ελλήνων μοναχών που έλαβαν κρατικές εκτάσεις σε προνομιακές τιμές και οι οποίοι με τη σειρά τους προέβησαν σε αγορά μετοχών της MIG. Ερευνα της Ελληνικής Βουλής κατέδειξε σοβαρή σύγκρουση συμφερόντων σχετικά με το πώς χρησιμοποιήθηκαν τα δάνεια για τη χρηματοδότηση ευρύτερων δραστηριοτήτων της MIG.Ο κ. Βγενόπουλος αρνείται οποιαδήποτε αδικοπραξία, αλλά οι πράξεις του έριξαν φως σε έναν παράγοντα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα που είχε αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό και τώρα απειλεί τη χώρα με έξοδο από το ευρώ. Τα χρέη πολλών τραπεζών δημιουργήθηκαν με το να δανείζει η μία την άλλη, καθώς και συνεργάτες τους.

 Με τους Ελληνες να έχουν ήδη αποφασίσει στις κάλπες ότι θέλουν να παραμείνει η χώρα στο ευρώ και τους πολιτικούς στην Κύπρο να καταλήγουν σε αίτημα για διεθνή στήριξη, η ιστορία του κ. Βγενόπουλου και της Marfin βοηθά να εξηγήσουμε πώς και έφτασαν ως εδώ Ελλάδα και Κύπρος. Τον περασμένο Νοέμβριο, ρυθμιστικές πιέσεις στην Κύπρο ανάγκασαν τον κ. Βγενόπουλο να εγκαταλείψει την προεδρία της Marfin Bank, η οποία μετονομάστηκε Cyprus Popular Bank και έχει τεθεί υπό κρατικό έλεγχο από τον Μάιο. Τα νέα στελέχη της τράπεζας έχουν αποκαλύψει αυτό που θεωρούν ως απόδειξη της τεράστιας έκθεσης σε ελληνικές επιχειρήσεις του ίδιου του κ. Βγενόπουλου σε επενδύσεις υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των δανείων που εκδίδονταν προς τους επενδυτές που αγόρασαν μετοχές της MIG. Ισχυρίζονται πως αυτό έχει αφήσει την τράπεζα πολύ εκτεθειμένη στις τύχες της MIG.

"Νομίζω ότι σαφώς υπήρξαν πολλές αποφάσεις, οι οποίες, κρίνοντας εκ των υστέρων, ήταν εκτός λογικής”, δήλωσε ο κ. Μιχάλης Σαρρής, πρώην υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, ο οποίος έχει αναλάβει την προεδρία της τράπεζας. Οι ανώτεροι υπάλληλοι υποστηρίζουν ότι η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου ετοιμάζεται να διατάξει τη διεξαγωγή έρευνας σε ό,τι έχει να κάνει με τα λάθη στη Marfin - και σε ενδεχόμενες παραλείψεις στους ελέγχους από τις ρυθμιστικές αρχές της Κύπρου.

Οι αναλύσεις της ελληνικής κρίσης έχουν επικεντρωθεί στην πιο κραυγαλέα αιτία των δεινών της χώρας: τα εκατοντάδες δισ. δολάρια χρεών που οδήγησαν την Αθήνα σε δύο διεθνείς διασώσεις (bailouts). Λιγότερη προσοχή-σημασία έχει δοθεί στις τράπεζες της χώρας, οι οποίες αναμένεται να στηριχτούν με 30 έως 50 δισ. ευρώ σε εγγυήσεις από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους. Μια ματιά στη Marfin, μαζί με τις προηγούμενες αναλύσεις του Reuters, είναι αρκετή για να δείξει ότι τα οικονομικά δεινά της χώρας επιδεινώθηκαν από τις συγκρούσεις συμφερόντων σε ορισμένες τράπεζες και από τη χαλαρή εποπτεία τους από τις ρυθμιστικές αρχές.

Ο κ. Μανώλης Μπεντενιώτης, άρτι συνταξιοδοτηθείς βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, δήλωσε πως “ήταν εμφανής η έλλειψη ουσιαστικού ρυθμιστικού ελέγχου στο τραπεζικό σύστημα”. Τα δάνεια δίδονταν συχνά στο πλαίσιο προσωπικών σχέσεων, εξαιρώντας τις επιχειρήσεις της πραγματικής οικονομίας, όπως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους αγρότες, από την πρόσβαση στη δανειοδότηση. “Αυτή είναι η εξέλιξη ενός συστήματος που είχε φτιαχτεί για να λειτουργεί σύμφωνα με τις διασυνδέσεις του με την πολιτική και οικονομική δύναμη, και στο τέλος έφτασε στο σημείο να είναι ακόμη και πάνω από αυτές”. Η κλίμακα των προβλημάτων της Marfin δημιουργεί δυσκολίες στην κυβέρνηση της Κύπρου. Σε μια κοινοβουλευτική συνεδρίαση, στις 17 Μαΐου, ψηφίστηκε η παροχή βοήθειας προς την τράπεζα για να καλύψει ένα έλλειμμα στα κεφάλαιά της, που εκτιμήθηκε σε περίπου 2 δισ. ευρώ. Οι Κύπριοι βουλευτές φοβήθηκαν πως αν δεν βρεθούν ιδιώτες επενδυτές η τράπεζα θα μπορούσε να αναγκάσει τη χώρα, που είναι μία από τις μικρότερες οικονομίες της ευρωζώνης, να ζητήσει διεθνή βοήθεια. Τα χρήματα που θα χρειαστούν υπολογίζονται στο ένα δέκατο του ΑΕΠ της χώρας. (σ.σ.: Και δυστυχώς οι φόβοι τους επαληθεύτηκαν.) Ενας ανεξάρτητος βουλευτής, ο κ. Ζαχαρίας Κουλίας, είπε στο κυπριακό κοινοβούλιο, πριν από τη συγκεκριμένη ψηφοφορία, ότι στα χρόνια του στη Βουλή “είναι η πρώτη φορά που βρισκόμαστε σε μια τόσο δύσκολη θέση". Οπως και πολλοί άλλοι πολιτικοί της Κύπρου, ο ίδιος κατηγορεί τον κ. Βγενόπουλο. “Πώς θα μπορούσαν οι κυπριακές αρχές να εξαπατηθούν από έναν άνθρωπο που πήρε τις καταθέσεις των Κυπρίων πολιτών, τις πήγε στην Ελλάδα και τις μετέτρεψε σε αέρα;”, διερωτήθηκε ο κ. Κουλίας. “Είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να έρθει στη χώρα, να πάρει τόσα κεφάλαια και όλα τα στελέχη να μην καταλάβουν τίποτα;”.

Ο κ. Βγενόπουλος αρνείται κάθε ευθύνη. Σε μια συνέντευξή του, στην καλυμμένη με ξύλο αίθουσα συνεδριάσεων της MIG στην Αθήνα, ντυμένος με τζιν και μπλουζάκι πόλο, είπε πως οι ρυθμιστικές κυπριακές αρχές διεξάγουν μια εκστρατεία σπίλωσης εναντίον του. Τόνισε ότι η αποχώρησή του από τη θέση του μη εκτελεστικού προέδρου της Marfin - o ίδιος δηλώνει πως αποχώρησε και δεν εξαναγκάστηκε σε έξοδο- ήταν μέρος ενός πραξικοπήματος από τον τότε πρόεδρο της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου κ. Αθανάσιο Ορφανίδη.

“Το μεγαλύτερο λάθος της καριέρας μου”, δήλωσε, ήταν που κράτησε την τράπεζά του στην Κύπρο, όπου τώρα “εξαπολύουν κατηγορίες εναντίον μου, ανακαλύπτουν πράγματα παλιά... Κατέληξα σε μια παγίδα”.

Ο Ορφανίδης αρνήθηκε να σχολιάσει αυτή την ιστορία

Τα μεγαλύτερα άμεσα προβλήματα της Marfin Bank προέκυψαν από την απόφαση “κουρέματος” των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, στα οποία είχε επενδύσει, και από το ποσό των 3,05 δισ. ευρώ απομειώθηκαν σε 720 εκατ. Αυτό το “κούρεμα” επεβλήθη στις τράπεζες που διακρατούσαν ελληνικό χρέος στο πλαίσιο της τελευταίας διάσωσης της Ελλάδας.

“Η τράπεζα είχε αναλάβει πολύ μεγάλο ρίσκο, εκτεθειμένη μόνο σε ένα επενδυτικό εργαλείο” (σ.σ.: εννοεί την έκθεση της τράπεζας στα ελληνικά ομόλογα), δήλωσε ο κ. Σαρρής, ο νέος της μη εκτελεστικός πρόεδρος. “Κι αυτό αποδεικνύει πως οι μηχανισμοί της τράπεζας δεν λειτουργούσαν σωστά”.

Αλλά και άλλα δάνεια που είχε χορηγήσει η τράπεζα στην Ελλάδα μπορούν να προστεθούν στα προβλήματά της. Από τα συνολικά της ελλείμματα, η τράπεζα ισχυρίζεται πως το ένα τρίτο προέρχεται από την έκθεσή της σε επισφαλή δάνεια. Ο κ. Σαρρής ισχυρίζεται πως ο “πιο σημαντικός παράγοντας” που σήμερα αποτρέπει τους επενδυτές από το να βοηθήσουν στην ανακεφαλαιοποίηση της Marfin, δεν είναι τόσο η έκθεσή της σε κρατικά ομόλογα, αλλά οι ανησυχίες πως μπορεί σύντομα να προκύψουν περαιτέρω ζημίες από τις κινήσεις της στην Ελλάδα.

“Σήμερα έχουμε ένα χαρτοφυλάκιο δανείων στην Ελλάδα, ύψους περίπου 12 δισ. ευρώ και χρηματοδότηση 6 με 7 δισ. ευρώ. Το κενό πρέπει να καλυφθεί από τους Κύπριους καταθέτες”, δηλώνει ο κ. Σαρρής. Ο ίδιος δηλώνει ότι η Marfin ανέλαβε μεγάλης έκτασης δανεισμό για να χρηματοδοτήσει την αγορά μετοχών της MIG και άλλων ελληνικών επιχειρήσεων και ζητά τη διερεύνηση αυτών των συμφωνιών. Το θέμα είναι αν τα στελέχη της τράπεζας ενήργησαν λανθασμένα ή αν απλώς πήραν πολύ μεγάλο ρίσκο, είτε με τη χορήγηση δανείων για τη χρηματοδότηση των μετοχών των θυγατρικών εταιρειών είτε παραλείποντας να λάβουν επαρκείς εξασφαλίσεις (collateral).

“Οι αγορές των μετοχών έγιναν με δάνεια, κάτι που δεν συνιστά καλή πρακτική”, δηλώνει ο κ. Σαρρής. Ο κίνδυνος επιτείνεται από το γεγονός ότι ως εγγύηση αυτών των δανείων έμπαιναν οι ίδιες οι μετοχές που αγοράστηκαν με τα δάνεια αυτά. Αυτό ενέτεινε την επισφάλεια, καθώς οι τιμές των μετοχών μπορεί να μειωθούν. “Είναι ακόμα λιγότερο σοφό να κάνεις κάτι τέτοιο όταν οι εταιρείες που ασκούν αυτή την πρακτική συνδέονται”.

Ανώτεροι τραπεζίτες στην Κύπρο, ελεγκτές της κυπριακής και ελληνικής Κεντρικής Τράπεζας, και ορισμένοι Ελληνες πολιτικοί υποστηρίζουν ότι η Marfin βρέθηκε πολύ κοντά στους μετόχους της MIG, κάτι που δημιουργεί συγκρούσεις συμφερόντων και πιθανές παραβιάσεις των τραπεζικών κανόνων. Παρότι τα μετοχικά δάνεια ή τα margin δάνεια είναι κοινή πρακτική στις περισσότερες δυτικές τράπεζες, εντούτοις εάν οι τιμές των μετοχών υποχωρήσουν, οι δανειστές τυπικά ζητούν από τους επενδυτές την αύξηση των collateral ή την πώληση μετοχών για να καλυφθούν. Ο κ. Σαρρής πιστεύει πως η Marfin θα αναγκαστεί να πουλήσει τις δύο ελληνικές τράπεζες που κατέχει. Ενώ πρέπει να αποσαφηνιστεί η έκταση των επισφαλών δανείων. “Υπάρχει πολύς καπνός, συνεπώς πρέπει να υπάρχει και κάποια φωτιά”, είπε, “αλλά δεν είμαι σίγουρος για το μέγεθος της φωτιάς και για το σε ποια έκταση μπορεί να δικαιολογηθεί”.

“ΕΝΑΣ ΦΤΩΧΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΧΡΗΜΑΤΑ”

Ο κ. Βγενόπουλος είναι δικηγόρος και πρώην πρωταθλητής ξιφασκίας, που έλαβε μέρος στους Ολυμπιακούς του 1972. Εφτιαξε το όνομά του ειδικευόμενος στο Ναυτικό Δίκαιο, όπου και έχτισε τη φήμη του ως ικανός πωλητής και ικανός διαπραγματευτής. “Δεν είμαι πλούσιος”, είπε κάποτε σε έναν δημοσιογράφο, “θεωρώ τον εαυτό μου έναν φτωχό άνθρωπο με χρήματα”.  Δεν δίστασε ποτέ να αντιπαρατεθεί. Κάποτε προκάλεσε την οργή του Ελληνικού Κοινοβουλίου όταν δήλωσε πως είναι υπηρέτης των μετόχων του, ενώ οι βουλευτές υπηρέτες του λαού, συνεπώς δικοί του υπηρέτες. Ιδρυσε τη Marfin Group το 1998, εστιάζοντας σε επενδύσεις στον τραπεζικό τομέα. Το 2006, η βάση της εταιρείας μετακινήθηκε στην Κύπρο, όπου έπειτα από συγχωνεύσεις δημιούργησε τη Marfin Popular Bank.
Το 2007 ο κ. Βγενόπουλος προχώρησε σε διάσπαση όλων των μη τραπεζικών του επιχειρήσεων, τις οποίες και ενέταξε στη MIG. Στη συνέχεια οργάνωσε μια δημόσια εγγραφή ύψους 5,1 δισ. ευρώ για την εισηγμένη στο Χ.Α. MIG, μειώνοντας το ποσοστό της Marfin Bank στην εταιρεία από το 97% στο 6,5%. Αποτέλεσμα αυτού ήταν ο διαχωρισμός της MIG και της Marfin.

Ο ίδιος ο κ. Βγενόπουλος παρέμεινε στα διοικητικά συμβούλια και των δύο εταιρειών. Στην τράπεζα Marfin αρχικά ήταν διευθύνων σύμβουλος και, στη συνέχεια, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της τράπεζας μέχρι το 2010, όταν και ανέλαβε τη θέση του μη-εκτελεστικού προέδρου. Στη MIG ήταν το πιο υψηλόβαθμο στέλεχος μέχρι να γίνει μη εκτελεστικός πρόεδρος τον Ιανουάριο. Διατηρεί μόνο μικρές προσωπικές συμμετοχές στις εταιρείες.
“Ο στόχος του oμίλου Marfin είναι να καταστεί ένας από τους μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς επιχειρηματικούς ομίλους με κεφαλαιοποίηση άνω των 140 δισ. ευρώ τα επόμενα πέντε χρόνια”, δήλωνε ο κ. Βγενόπουλος το 2007 αναφερόμενος στη MIG.

Μόλις έναν χρόνο αργότερα, κάποιοι στην Ελλάδα άρχισαν να διερωτώνται από πού είχαν προέλθει τα χρήματα για την αγορά μετοχών της MIG. Το έναυσμα για τα ερωτήματα αυτά ήταν ένα σκάνδαλο στο οποίο ενεπλάκη η Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Ορους, σε μια απομακρυσμένη χερσόνησο στο βόρειο τμήμα της χώρας. Ο Ελληνας ερευνητής δημοσιογράφος Κώστας Βαξεβάνης κατέδειξε πως οι μοναχοί του Βατοπεδίου είχαν πολιτική βοήθεια για να αποκτήσει η μονή τα δικαιώματα σε ένα φυσικό καταφύγιο στη Βόρεια Ελλάδα και στη συνέχεια, με περισσότερη βοήθεια, για να το ανταλλάξουν με πολύτιμες κρατικές εκτάσεις γης και ακίνητα σε όλη τη χώρα. Οι μοναχοί απεδείχθησαν επίσης σημαντικοί “παίκτες” στο Χρηματιστήριο, έχοντας λάβει δάνεια για αγορά μετοχών ύψους 109 εκατ. ευρώ από τη Marfin Bank. Το σκάνδαλο Βατοπεδίου οδήγησε σε πτώση της κυβέρνησης του συντηρητικού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας το 2009 και αποκάλυψε την έκταση της διαφθοράς στην ελληνική πολιτική σκηνή. Επιπρόσθετα το σκάνδαλο οδήγησε στο να διατυπωθούν ερωτήματα σχετικά με το τραπεζικό σύστημα στην Ελλάδα. Μια ειδική έρευνα για το Βατοπέδι, το 2010, κατέδειξε πως οι μοναχοί ξόδεψαν περίπου 30 εκατ. ευρώ από αυτά που δανείστηκαν από την τράπεζα Marfin, τον μεγαλύτερο δανειστή της μονής, για να αγοράσουν μετοχές της MIG, ενώ επένδυσαν επιπλέον 42 εκατ. ευρώ σε άλλα επενδυτικά σχέδια της MIG ή συνεργατών της. Η Ελληνική Βουλή ανάγκασε την Τράπεζα της Ελλάδος να δώσει λεπτομέρειες για όλα τα δάνεια τα οποία είχαν χορηγήσει σε επενδυτές που συμμετείχαν στην αύξηση κεφαλαίου τόσο η Marfin Popular Bank όσο και οι δύο θυγατρικές της εκείνη την εποχή, η Marfin-Egnatia και η Επενδυτική Τράπεζα της Ελλάδας.

Ο κ. Γιώργος Προβόπουλος, διοικητής της ΤτΕ, αποκάλυψε σε βουλευτές πως η Marfin-Egnatia το 2007 χρηματοδότησε με περισσότερα από 700 εκατ. ευρώ την αγορά μετοχών της MIG, ενώ στην τράπεζα επεβλήθησαν κυρώσεις γιατί είχε κατηγοριοποιήσει όλα αυτά τα δάνεια ως “margin loans”, δάνεια για την αγορά μετοχών. Αυτό επέτρεψε στην τράπεζα να παρακάμψει πιο αυστηρούς ελέγχους. “Τα margin loans είναι νόμιμα εφόσον τηρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος”, είπε ο κ. Προβόπουλος στους βουλευτές. “Εάν η αξία των εγγυήσεων”, δηλαδή των μετοχών, “πέσει, τότε η τράπεζα καλείται να αυξήσει το κεφάλαιό της”.

Τα πιο σημαντικά στοιχεία προέκυψαν μετά από κοινό έλεγχο της Marfin και της Εγνατίας από τους ελεγκτές της ΤτΕ και της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου τον Μάρτιο του 2009. Η μελέτη, που περιήλθε στην κατοχή του πρακτορείου Reuters, ανέφερε πως η τράπεζα είχε αναλάβει κινδύνους, “το επίπεδο των οποίων και η φύση τους προκαλούν ανησυχίες στις εποπτικές αρχές σχετικά με την ορθή και επαρκή διαχείρισή τους”. Δάνεια από τη Marfin προς τη MIG ήταν πρόδηλα “ευνοϊκή μεταχείριση”, ενώ “η σχέση μεταξύ του ομίλου MPB και MIG δημιουργεί την εντύπωση πως οι στενές σχέσεις μεταξύ των δύο ομίλων έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην έγκριση των εν λόγω δανείων”. Το πόρισμα της έρευνας για το σκάνδαλο του Βατοπεδίου, που ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2010, έδειξε πως η Marfin εσφαλμένα διοχέτευε δάνεια προς το μοναστήρι κατά τρόπο που ωφέλησε τη MIG. Υπήρχαν σοβαρές “συγκρούσεις συμφερόντων” για όσους διοικούσαν το Βατοπέδι και τους συμβούλους τους, όσο και για τα μέλη της Marfin που είχαν χορηγήσει “τεράστια ποσά” μετρητών, τα οποία ωφέλησαν όχι μόνο το μοναστήρι, αλλά “ταυτόχρονα ωφέλησαν εκτελεστικά μέλη της διοίκησης της Marfin”.

Περιγράφονται “σωρός από παραβιάσεις, ψευδορκία, και, ενδεχομένως, πλαστογράφηση εγγράφων” από εκείνους που εμπλέκονται άμεσα με το Βατοπέδι, καθώς και από δύο ελληνικές θυγατρικές της Marfin. Η “ανοχή” της Τράπεζας της Ελλάδος άφησε τα μέλη της επιτροπής “ιδιαίτερα προβληματισμένα”. Σε μία επιστολή προς το Ανώτατο Δικαστήριο της Ελλάδος, ο πρόεδρος της επιτροπής, κ. Δημήτρης Τσιρώνης, του ΠΑΣΟΚ, ζήτησε τη διεξαγωγή έρευνας με αντικείμενο πιθανές παράνομες ενέργειες από τη Marfin και άλλους. Ο κ. Τσιρώνης προχώρησε επίσης σε ευρύτερες κατηγορίες, υποστηρίζοντας πως η Marfin-Egnatia είχε γίνει ένα όχημα για τη μεταφορά περίπου 2 δισ. ευρώ στα χέρια μιας μικρής ομάδας επενδυτών της MIG.

Η Marfin δάνεισε χρήματα “σε γνωστούς μεγιστάνες και επιχειρηματίες” για να αγοράσουν μετοχές της MIG. Ολα τα δάνεια για μετοχές χορηγήθηκαν, όπως δήλωσε ο κ. Τσιρώνης “με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους για τους δανειολήπτες, χάρη στους στενούς δεσμούς μεταξύ της MIG και της Marfin”. Αυτό δημιούργησε έναν ειδικό πιστωτικό κίνδυνο που θα έπρεπε να δημοσιοποιηθεί.

Η Marfin και η MIG, ανέφερε, ήταν πρακτικά άρρηκτα συνδεδεμένες, αν μη τι άλλο επειδή είχαν πολλά κοινά στελέχη και πολλούς κοινούς μετόχους. “Ο δεσμός μεταξύ δανεισμού της Marfin και της MIG, όπως επίσης και άλλων εταιρειών, δημιουργεί τεράστια αλληλεξάρτηση και εγκυμονεί κινδύνους συγκέντρωσης”.

Ο διοικητής της ΤτΕ κ. Προβόπουλος διαφώνησε και είπε ότι επειδή η MIG και η Marfin είναι διαφορετικές εταιρείες, τα δάνεια για την αγορά μετοχών της MIG ήταν αποδεκτά. Ο κ. Προβόπουλος είπε πως ο κ. Τσιρώνης δεν καταλαβαίνει τα στοιχεία. Η MIG δεν ήταν “άμεσα ή έμμεσα” συνδεδεμένη με τη Marfin-Egnatia ή τη Marfin Popular Bank στην Κύπρο. H ΜΙG δεν ασκεί “επιρροή” στη Marfin, είπε, ούτε η MIG ή η Marfin υπόκεινται σε “κοινή διοίκηση”.  Σε δήλωσή της στο Reuters η ΤτΕ τονίζει πως έδωσε στους βουλευτές “όλες τις σχετικές πληροφορίες”, αλλά νομικά είχε υποχρέωση διαφύλαξης της μυστικότητας, που σημαίνει πως “δεν μας επιτρέπεται να σας δώσουμε περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τα θέματα αυτά”.

Ο κ. Βγενόπουλος απορρίπτει τις αιτιάσεις Τσιρώνη. Αναφέρει πως τα δάνεια προς τη MIG και τους συνεργάτες της εταιρείας είναι εξασφαλισμένα και πως έχουν αποφέρει τεράστια κέρδη για την τράπεζα. Το ρίσκο από τα δάνεια που εξασφαλίζονται από μετοχές της MIG ήταν επίσης υπερβολικά διατυπωμένο: ήταν παραπλανητικός ο υπολογισμός, η εκτίμηση του κινδύνου της τράπεζας με βάση την τιμή αγοράς των μετοχών αυτών, δεδομένου πως οι μετοχές είναι “εξαιρετικά υποτιμημένες” και διαπραγματεύονται στο ένα δέκατο της καθαρής αξίας τους βάσει ενεργητικού. Η τράπεζα έχει μεγάλα κέρδη από το ελληνικό χαρτοφυλάκιό της κατά τις ευνοϊκές εποχές, είπε, και πρέπει να κοιτάζουμε μακροπρόθεσμα. Ο κ. Βγενόπουλος κατηγόρησε τους βουλευτές για δειλία διότι ποτέ δεν τον κάλεσαν να καταθέσει. Αυτός και οι εταιρείες του κατέθεσαν τρεις αγωγές εναντίον του κ. Τσιρώνη για δυσφήμηση, εκ των οποία η μία έχει απορριφθεί και οι δύο ακόμα δεν έχουν εκδικαστεί. Ο κ. Βγενόπουλος αναφέρει πως η Marfin εκρίθη αθώα για τυχόν ατασθαλίες από την ΤτΕ μετά τον έλεγχο του 2009 και τη σχετική έκθεση των βουλευτών, καθώς και από ερευνητές του ΣΔΟΕ και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η οποία είναι το ρυθμιστικό, εποπτικό όργανο του Χρηματιστηρίου. “Τίποτε δεν έχει τεκμηριωθεί ποτέ”, ανέφερε.

Ο κ. Κώστας Μποτόπουλος, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, δήλωσε ότι η Επιτροπή δεν έχει την εποπτεία, δεν έχει αρμοδιότητα στην υπόθεση Βατοπεδίου και δεν έχει διενεργήσει έρευνα.

Ο κ. Παναγιώτης Νικολούδης, επικεφαλής της αρχής καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, δήλωσε ότι δεν υπάρχει λόγος να ερευνήσει τις δραστηριότητες της Marfin. “Η ΤτΕ έχει ήδη διερευνήσει αυτή την υπόθεση και διαπίστωσε πως όλα ήταν εντάξει. Δεν έχω δει κανένα ισχυρό επιχείρημα το οποίο θα ανατρέψει τα συμπεράσματά της”. Δύο ανώτεροι εισαγγελείς της Αθήνας, ωστόσο, δήλωσαν πως δικαστικοί ανακριτές “έχουν ακόμη ανοιχτή την έρευνα για τις ανακαλύψεις των βουλευτών”. Το προηγούμενο έτος οι Αρχές της Κύπρου εμβάθυναν στο θέμα. Σύμφωνα με ανώτερους αξιωματικούς της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, ο διοικητής της κ. Ορφανίδης είπε στους συνεργάτες του πως η Marfin Popular Bank αγόρασε πολλά ελληνικά ομόλογα και οδηγήθηκε έτσι σε κρίση ρευστότητας.

 Οι σχέσεις μεταξύ Ορφανίδη και Βγενόπουλου επιδεινώθηκαν και τον Νοέμβριο ο κ. Βγενόπουλος παραιτήθηκε από διοικητής της Marfin, όταν ο κ. Ορφανίδης ετοιμαζόταν να του ζητήσει να παραιτηθεί με βάση πως ο ίδιος ο κ. Βγενόπουλος ήταν υπεύθυνος για την κρίση ρευστότητας της τράπεζας. “Εναν μήνα αργότερα ο διευθύνων σύμβουλος κ. Ευθύμιος Μπουλούτας απολύθηκε κατόπιν οδηγιών Ορφανίδη”, ο οποίος δεν έχει δημοσίως διευκρινίσει το λόγο. Ο κ. Μπουλούτας, ο οποίος αρνήθηκε να σχολιάσει τον θέμα, είναι τώρα επικεφαλής της MIG στην Αθήνα.
Η νέα διοικητική ομάδα της πρώην Marfin πιστεύει πως η έκθεση της τράπεζας σε δάνεια που χορηγήθηκαν το 2007 για να αγοραστούν μετοχές της MIG μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι έχει αναφερθεί. Συνολικά περισσότερα από 510 εκατ. ευρώ δεν έχουν ακόμη αποπληρωθεί. Με τη διαπραγμάτευση μετοχών της MIG στο 3% της τιμής που είχαν το 2007, η εγγύηση για τα δάνεια αυτά πλέον αποτιμάται σε περίπου 140 εκατ. ευρώ. Ο κ. Ορφανίδης έφυγε από τη θέση του τον Απρίλιο, αφού η κυβέρνηση αποφάσισε να μην ανανεώσει την πενταετή θητεία του. Στις λίγες δημόσιες τοποθετήσεις του επί του θέματος, κατηγόρησε την κομμουνιστική κυβέρνηση της Κύπρου πως στάθηκε στο πλευρό του κ. Βγενόπουλου για μην εφαρμοστούν πιο αυστηροί έλεγχοι στον τραπεζικό τομέα. “Με θλίβει το γεγονός πως έγινα αποδέκτης πολιτικών παρεμβάσεων, οι οποίες σκοπό είχαν να χαλαρώσουν το εποπτικό πλαίσιο και να εξυπηρετήσουν ορισμένα συμφέροντα”, δήλωσε στο κοινοβούλιο.

Σε συνέντευξη Τύπου στην Κύπρο, στις 4 Μαΐου, ο κ. Βγενόπουλος, ο οποίος είπε ότι πολεμούσε για αυστηρότερους κανόνες, κατηγόρησε τον κ. Ορφανίδη για εσφαλμένες ενέργειες. “Ηταν το θέατρο του παραλόγου. Κάνοντας τη ζωή δύσκολη για τις τράπεζες, άρχισε να κάνει περαιτέρω επεμβάσεις και νομικές και διοικητικές παρεμβάσεις στους ομολογιούχους”, είπε ο κ. Βγενόπουλος. Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας καλούσε τους ομολογιούχους. Συναντούσε ομολογιούχους με ραντεβού στο γραφείο του. Κάλεσε το Ντουμπάι (η Dubai Financial Group, η οποία είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της Marfin και η δεύτερη μεγαλύτερη μέτοχος της MIG). “Ηταν πολύ σοκαρισμένοι και εκείνος τους πήγαινε σε ταβέρνες στην Κύπρο”.

Εκπρόσωπος της Dubai Group αρνήθηκε να σχολιάσει

Ο κ. Βγενόπουλος λέει ότι δεν έχει να κρύψει τίποτε στις σχέσεις μεταξύ της MIG και της Marfin. Ερωτηθείς σχετικά με τα δάνεια που χορηγήθηκαν για την αγορά μετοχών της MIG στη διαδικασία αύξησης κεφαλαίου είπε ότι δεν είχαν σχεδιαστεί για να βοηθηθεί η MIG. Η αύξηση κεφαλαίου υπερκαλύφθηκε σε τέτοιον βαθμό, που οι μετοχές θα είχαν πωληθεί ακόμα και χωρίς δανεισμό. “Αυτά τα δάνεια χορηγήθηκαν από την τράπεζα για να ανταποκριθεί σε απαιτήσεις της πελατείας που δεν μπορούσε να αρνηθεί. Για καλούς πελάτες, ο καθένας από τους οποίους είχε μια σχέση με την τράπεζα, από την οποία η τράπεζα κέρδισε πολλά χρήματα, και η τράπεζα δεν θα μπορούσε να πει όχι”. Δεν υπήρχαν δάνεια προς τους μετόχους, όπως ισχυρίστηκε ο κ. Τσιρώνης, γιατί οι υφιστάμενοι πελάτες της τράπεζας έγιναν μέτοχοι της MIG μόνον αφότου η τράπεζα τους δάνεισε τα χρήματα.Ο κ. Βγενόπουλος παρουσίασε ένα αντίγραφο του σημειώματος που έστειλε στις 29 Ιουνίου 2007 για να υπενθυμίσει στο προσωπικό της τράπεζας ότι οι πελάτες δεν πρέπει να αναλαμβάνουν αδικαιολόγητο ρίσκο και να κάνουν επενδύσεις με χρήματα που δεν έχουν. Είπε ότι μετά το μήνυμα αυτό ακολούθησε, μια βδομάδα αργότερα, μια επιστολή προς το προσωπικό από τον διευθυντή Ανθρωπίνων Πόρων. “Επίσης δεν χορηγήθηκαν δάνεια σε φίλους μου, σε συγγενείς μου ή σε εμένα τον ίδιο”, είπε ο κ. Βγενόπουλος.  Ο ίδιος πιστεύει ότι σήμερα η τράπεζα υπόκειται σε κακοδιαχείριση, και ότι η Κύπρος πρέπει να καλέσει την BlackRock, εταιρεία με έδρα τις ΗΠΑ που ελέγχει τα δανειακά χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών, να έρθει στην Κύπρο για να ελέγξει ομοίως τα χαρτοφυλάκια. Και κατέληξε λέγοντας πως προσπάθειες να αμαυρωθεί το όνομά του ή το όνομα της Marfin θα βλάψουν μόνο την Κύπρο».

Η απάντηση Βγενόπουλου

Απαντώντας στο δημοσίευμα, ο κ. Ανδρέας Βγενόπουλος δήλωσε τα εξής:

"Για δεύτερη εβδομάδα το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ συνεχίζει την εκ προθέσεως προσπάθεια συκοφάντησής μου με την βοήθεια του STAR, αναφερόμενο ξανά στις ίδιες υποθέσεις του 2007 που έχουν ήδη κριθεί προ διετίας από όλες τις αρμόδιες εποπτικές αρχές χωρίς να έχει διαπιστωθεί καμία παράβαση. Αυτή την φορά αναφέρονται στο «τι λένε τα ξένα ΜΜΕ» αναφερόμενοι στο ένα και μοναδικό δημοσίευμα συνεργάτη του REUTERS ο όποιος είναι ήδη υπόδικος στην Ελληνική Δικαιοσύνη, όπως άλλωστε και οι ίδιοι. Μάλιστα το δημοσίευμα αυτό, με ημερομηνία 12 Ιουνίου έχει ήδη χρησιμοποιηθεί κατά κόρον αναμεταδιδόμενο και δη, ως «έγκυρο», από αυτούς που προσπαθούν να πλήξουν την εικόνα της MIG και εμού προσωπικώς αλλά δεν διαθέτουν, φυσικά, ούτε επιχειρήματα ούτε στοιχεία. Προφανώς αυτές οι σκόπιμες και  βάναυσες συκοφαντικές επιθέσεις, όπου δεν ζητείται καν η άποψη της θιγομένης πλευράς, δεν θα συνέβαιναν αν η Δικαιοσύνη είχε την δυνατότητα να λειτουργεί με  ταχείς ρυθμούς ώστε τα ΜΜΕ να μην γίνονται εργαλεία στα χέρια των ιδιοκτητών τους για τους δικούς τους λόγους και σκοπιμότητες. Επί της ουσίας, η ΛΑΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ χρειάστηκε 1,8 δις Ευρώ σαν αποτέλεσμα κυρίως της εθελοντικής συμμετοχής της στο «κούρεμα» των Ελληνικών ομολόγων αλλά και της έκθεσής της σε δανειακά χαρτοφυλάκια που επλήγησαν από την πρωτοφανή οικονομική κρίση στην Ελλάδα, αλλά και στην Κύπρο. Αυτό το φαινόμενο αφορά το σύνολο του τραπεζικού συστήματος στην Ελλάδα και την Κύπρο, μάλιστα η ΛΑΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ που σχηματίστηκε από την συγχώνευση με δυο ελληνικές τράπεζες πρέπει να συγκριθεί πρωτίστως με τις άλλες ελληνικές τράπεζες που ως γνωστόν χρειάζονται πολλαπλάσια ποσά για να καλύψουν τις σχετικές ζημιές τους. Αυτά τα γνωρίζουν οι έμπειροι οικονομικοί συντάκτες της εφημερίδας «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ» και τα αποσιωπούν. Όμως πιο εντυπωσιακή είναι η περίπτωση του STAR αφού ο κ. Γιάννης Βαρδινογιάννης ήταν επί έτη Αντιπρόεδρος ελληνικής τράπεζας που έχει πολλαπλάσιο χαρτοφυλάκιο ομολόγων από την ΛΑΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ και έχει δεχθεί πολλαπλάσια κρατική στήριξη. Εάν δε τα «μετοχοδάνεια» είναι μια μεμπτή  μορφή πιστωτικού κινδύνου, κάτι που εγώ δεν πιστεύω, η τράπεζα του κ. Γ. Βαρδινογιάννη έχει δώσει και αυτή πολλά μετοχοδάνεια μεταξύ των οποίων και σε μέλη της οικογένειας Βαρδινογιάννη! Σε αντιπαραβολή, εγώ δεν έχω πάρει ποτέ δάνειο ούτε από την ΛΑΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ούτε από καμία άλλη Τράπεζα για κανέναν λόγο και ποτέ δεν επεδίωξα το προσωπικό μου όφελος θέτοντας σε κίνδυνο, έστω και νόμιμο, τα χρήματα των άλλων μετόχων και των καταθετών. Αυτή είναι η αλήθεια και όσοι προσπαθούν να με συκοφαντήσουν ματαιοπονούν. Οι αναγνώστες και οι τηλεθεατές είναι πλέον υποψιασμένοι και τα ΜΜΕ που ακολουθούν αυτές τις πρακτικές πλήττουν τελικά την δική τους αξιοπιστία".